De laatste maanden heb ik zeer nauw samengewerkt met Graham Gill om te komen tot een publicatie in boekvorm over het leven van Graham en zijn radiocarrière. Al de nodige hoofdstukken zijn klaar en vele foto’s zullen te zijner tijd het boek opvrolijken en ik kan melden dat er zeker 40 foto’s zullen worden gepubliceerd die tot nu toe totaal onbekend zijn.
Graham heeft me vrijdag, toen we weer aan het begin stonden van twee dagen werken, een plastic tas meegenomen vol met allerlei aantekeningen, post van luisteraars als wel andere zaken met betrekking tot radio. Af en toe zal ik er iets van publiceren, en wel datgene geen plek zal vinden in het boek.
Allereerst een ontvangstrapport dat destijds vanuit Zweden is verzonden en de ontvangst van Radio Caroline beschrijft.
Daarnaast vond ik een Radio Caroline QSL kaart die ik nooit eerder heb gezien en waarvan ik denk dat deze nooit is uitgebracht.
Er lag een aantal van in blanco enveloppen. Op de achterkant een tekst waarbij de naam van Bob Noakes ook nog eens verkeerd is gespeld. Wie heeft deze kaart eerder gezien, mag het me melden.
In de door Graham Gill recentelijk meegebrachte plastic zak met spullen zat ook een groot aantal brieven van luisteraars. Velen bevatten de doorsnee verzoekjes gericht aan de postbus adressen van RNI en Radio Caroline in Hilversum. Hij werkte dan ook voor beide stations in het begin van de jaren zeventig voor beide zeezenders en wel gedurende de periode er nog niet sprake was het in dienst treden van een anti zeezenderwet en dus hij volkomen legaal nog door de luisteraar was te bereiken. Ook later, toen Graham voor Radio Nederland Wereldomroep ging werken, ging de meeste post van de luisteraar richting Hilversum. Immers de Wereldomroep had en heeft ook daar haar studio’s en een van de postbusadressen gevestigd.
Er waren echter ook luisteraars die op een andere manier dachten de deejays aan boord van het zendschip te kunnen bereiken en zo was er ene Karin, die met haar zus Diana, twee brieven in een omslag deed en de enveloppe richtte aan: Mr. Graham Gill. c/o Radioship MEBO II 4 miles from the Dutch coast. De brief is destijds in augustus 1973 aan boord aangekomen; immers zat deze anders niet in de door Graham meegenomen plastic zak. Beide meiden hadden dan ook geen postzegel geplakt maar de brief afgeleverd bij het kantoor van de firma Roos, die het merendeel van de bevoorrading van het zendschip MEBO II van RNI verzorgde in de periode februari 1971 tot en met augustus 1974.
MESSROOM 1974 BRIAN MCKENZIE,ROGER KENT, RUDI KAGON AND GRAHAM GILL
ZO 28 FEB: Andermaal een
duik in het radio verleden van de van uit Australië
afkomstige Graham Gill, die voor het eerst op een zeezender
verscheen in 1966 en op diverse stations de luisteraars plezierde en
tevens een vaste aanhang had onder vooral de
vrouwelijke luisteraars in Engeland. Stapels brieven
kreeg Graham toegestuurd, vooral tijdens de periodes dat
hij werkzaam was voor Radio Caroline en RNI, in de jaren zeventig.
Uitnodigingen van getrouwde vrouwen om tot heimelijke ontmoetingen te
komen, gezamenlijk aardbeien te eten het bed delen en meer, waren zeer
gebruikelijk in de door mij gelezen post, die Graham onlangs meenam naar
Groningen en decennia lang bewaard is gebleven in zijn kelder in
Amsterdam.
Deze keer een blik in een brief, die in
maart 1973 werd geschreven in Orpington in Kent.
Terug op de radio
Het was een luisteraar die Graham herontdekte op de radio, nadat hij hem
ook al op andere stations had gehoord in de jaren zestig van de vorige
eeuw. Het was ene Frank die schreef dat hij zojuist,
op de zaterdagavond tussen 8 en 10 uur, de Graham Gill
show had gehoord op RNI: ‘Ik dien tegen je te zeggen ‘Welcome
back’ in de zeezenderwereld, die je destijds in 1967
vaarwel hebt gezegd. Sinds die tijd heb ik je naam alleen via de radio horen
noemen via de regelmatige ‘hallo’, die Tony Allen in zijn programma’s op
RNI aan je richtte. Maar ik zag af en toe ook je naam
in ‘Breakthrough Magazine’ van Mike Leonard, het
tijdschrift dat sinds augustus 1970 niet meer bestaat.
Graham Gill en Brian Anderson 2003 foto: Martin van der Ven
Herkomst
Ik geloof dat je van origine uit
Australië afkomstig bent en dat je nu permanent
gehuisvest bent in Nederland omdat je uit Engeland wegens de
MOA werd verbannen. Op het einde van het programma vanavond moest ik
echt terugdenken aan je tijd op Radio England. Je draaide het nummer ‘Yeh
Yeh’ van Georgie Fame. Ik heb ongeveer nog 10 uur aan opnamen van
Swinging Radio England in de kast liggen. Ik
heb geen opnamen van je eigen shows op Radio England
maar wel shows waarin je naam door bijvoorbeeld Larry Dean
werd genoemd. Als oud fan van Swinging Radio England zou ik graag aan
opnamen komen van alle voormalige Boos Jocks op het station. Ik zal me
vereerd voelen als je me daar bij kan helpen deze te verkrijgen.
Uiteraard zullen ze puur voor privé gebruik worden
afgeluisterd.
Vragen en nog eens vragen
Ik stuur je
tevens een aantal International Reply Coupons zodat je me op de
volgende vragen kunt antwoorden:
1 Datum eerste testuitzending op de
355 meter
2 idem datum eerste volledige uitzending op 227 meter
3 datum
laatste uitzendingen Swinging Radio England in november 1966. Ik
heb het afscheid op tape maar geen datum erbij.
4 Datum van de eerste
uitzending van Radio Dolfijn op de 227 meter.
5 Wanneer kwam je bij Swinging
Radio England werken en wanneer vertrok je daar?
6
Graag de huidige adressen van John Ross Barnard en Brian Tilney
Ik hoop dat je geen moeite hebt met al die vragen en tijd hebt om de antwoorden aan mij toe te sturen. En als je op het zendschip bent op zondag de 25ste of maandag de 26ste draai dan graag een verzoek voor Peter Lenton in Kettering Northants en voor Dave Rodgers in South Molton Devon. Hopelijk heb je een goede toekomst met RNI.’
Zomaar een brief uit de rijke collectie aan post, die bewaard gebleven is. En de kenner denkt al: de meeste vragen zijn heden ten dage goed te beantwoorden door te zoeken op internet. En wat prachtig dat bekende namen terugkeren in de post, zoals Peter Lenton (later in een commercial voor zijn platenzaak op Radio Caroline, en Dave Rodgers die eerder bij RNI werkte en een lange carrière zou doorlopen. Wel kan ik stellen dat het voor de deejays aan boord van de MEBO II bij lange na niet mogelijk was alle post te beantwoorden want bij deze brief zijn de IRC’s bewaard gebleven.
Kenia
Andermaal een blik in het door
Graham Gill door de decennia heen bewaard materiaal
over radio. Deze keer wil ik een drietal krantenknipsels, dat hij
bewaarde, uitlichten. Allereerst een knipsel zonder datum, dat een foto
toont van de directeur generaal van de KBC, ofwel de Kenya Broadcasting
Corporation. Ik neem aan dat het knipsel uit het begin van de jaren
zestig van de vorige eeuw afkomstig is. Patrick Jubbs
overhandigt op de foto een cheque aan de ontwerpster
van het nieuwe logo van KCB, Ruth Fernandes. Ze was
destijds administratief assistente in het platenarchief van de
staatsomroep in Kenya. Het knipsel meldde niet alleen dat ze de winnares
was van een ontwerpsessie voor het nieuwe logo, maar
tevens dertig jaar jong was en moeder van vier
kinderen – drie jongens en een meisje. Ruth was altijd al
geïnteresseerd in tekenen en schilderen, dus het maken van het logo was
niet zo’n probleem. De reden dat ik stelde dat de foto
uit het begin van de jaren zestig afkomstig is komt
omdat er een soort van memo op de foto is geplakt die
gerelateerd is aan het werk van Keith Skues, die in die periode in Kenia
actief binnen de radio-industrie was.
Nog een bomaanslag
Dan een tweede knipsel
betreft een cartoon uit een Brits krant, die in mei of
juni 1971 geplaatst is. Als de getoonde lucifer inderdaad zou zijn afgegaan
was er veel eerder een einde aan de zeezenders gekomen.
Kenny and Cash
Dan een derde knipsel dat
ik wil aanhalen betreffen ingezonden brieven die in de
rubriek ‘Feedback’ hebben gestaan van een andere Britse krant. Ook in
dit geval is het niet te achterhalen uit welke
krant het afkomstig was, gezien het niet op het
knipsel is gemeld; evenmin een datum was erop aanwezig.
Maar uit de inhoud kan worden opgemaakt dat het in de herfst van 1973 zal
zijn geweest. Eén van de ingezonden brieven is namens zes studenten
geschreven en was afkomstig uit Guilford. De studenten waren aardig
ontevreden over het gevoerde beleid bij Capital Radio in Londen. Zoals
bekend kwam het station een week na London Broadcasting Corparation als
tweede commercieel station in Londen op 16 oktober 1973
officieel in de ether. Als één van de
programmashows was, naar voorbeeld van het succesvolle
programma in de jaren zestig op Radio London, een
duopresentatie van Kenny Everett en Dave Cash gepland.
Fiasco
Waarschijnlijk was het voor de
studenten dermate teleurstellend omtrent de manier
waarop dit programma werd gepresenteerd, dat ze in de pen
klommen om hun ongenoegen duidelijk te maken. Men schreef: ‘Is het
mogelijk om via deze rubriek een pleidooi te mogen doen voor onze
favoriete deejay Dave Cash? Het is erg triest om de
‘Kenny and Cash Show’ te zien verworden in een ‘Kenny
Everett Fiasco’, waarbij Kenny eigenlijk het hele
programma inpikt terwijl Dave Cash niets veel anders overblijft dan af en
toe een vermelding van de tijd. Dave is een
super deejay en verdient veel meer dan dit. Geef
alsjeblief Dave Cash een eigen middagprogramma, waar
hij alleen kan worden aangehoord en zeker zijn capaciteiten kan tonen.’
Later
kwam het alsnog goed met een
swingende show van beide voormalige Radio London
deejays.
Heen en weer
Ook was een aantal
luisteraars in 1973 het gedoe rond Radio Caroline
behoorlijk beu, getuige een ander knipsel uit het archief van Graham Gill.
Het jaar was roerig begonnen met het weer naar
buiten slepen van de Mi Amigo, vanuit IJmuiden. Vlak
voor de jaarwisseling hadden ontevreden
bemanningsleden, wegens het niet nakomen van de betalingen door de leiding
van het station, het heft in eigen handen genomen en het schip binnen
laten slepen. Radio Caroline kwam vervolgens
voorzichtig terug met Nederlandstalige en Engelstalige
programma’s maar de winter was nog lang
niet afgelopen toen er ook alweer een einde was gekomen aan de
uitzendingen van Radio Caroline. Veronica kwam deels
te hulp met apparatuur en geld, toen
hun eigen schip op 2 april van het jaar op het strand van Scheveningen
liep en men enkele weken gebruik maakte van het
zendschip van Radio Caroline.
Andy Archer:
archief Freewave
Dank aan derden
Nieuwe apparatuur en
generator betekenden dat in juni men bij Caroline
terug kon komen met twee stations, maar na een vlammende start bleek al
snel dat in de maand juli Vlaams geld via Radio Atlantis redding diende
te brengen, hetgeen later in hetzelfde jaar Mi Amigo
als tweede Vlaamse redder zou laten volgen. Er waren
de nodige publicaties over het runnen van Radio
Caroline en Radio Seagull geweest en diverse redenen werden er
aangegeven van het mislukken van de diverse pogingen tot terugkeer van
het legendarische station. Ook was er kritiek op de
opeens matte manier van programmeren en presenteren.
Dit leidde weer tot de opmerking van Andy Archer dat
het team aan programmamakers erg moe was. Een
ingezonden brief in een Britse krant rond de
kerstdagen van 1973 had als titel ‘levenloos’.
Krasse taal
Zo klonk volgens de schrijver,
John Hogg, het geluid van Caroline. ‘Volgens mij heeft
er nog nooit een station, uitzendend vanaf de Noordzee, zo
levenloos geklonken. Sommige van de presentatoren klinken alsof ze ieder
woord vanaf papier aan het spellen zijn. Soms raken ze zo gefrustreerd
van hun eigen manier van presenteren dat men maar over
gaat in het draaien van non stop muziek. Als Andy
Archer meent dat men vermoeid is dan wordt het tijd
dat men wordt vervangen door mensen met meer vitaliteit,
persoonlijkheid en vooral humor. De muzieksoort
die gedraaid wordt begint na een tijdje ook te
irriteren. Bovendien is het enorm dom zich op een
beperkte doelgroep te richten, daar dit uiteindelijk zal leiden tot een
financiële zelfmoord.’
Voor niets geld gestuurd
De schrijver
haalde vervolgens nog eens een andere frustratie naar boven,
die hem in het begin van 1973 was overkomen. Trouwens hem niet alleen
maar vele anderen. Bij herhaling had het station in
‘The Caroline Request Show’ de luisteraars opgeroepen
lid te worden van de Caroline Club. Voor een bepaald
bedrag kreeg men een lidmaatschapskaart, een gratis poster en allerlei
voordelen op Caroline goederen. Tenminste dat was de belofte destijds.
Honderden, zo niet duizenden, stuurden hun geld naar het Caroline kantoor
aan de Zeekant in Scheveningen en niet veel
later naar het kantoor aan de Van Hoogendorpstraat in
Den Haag. Maar het merendeel van de goede gevers kreeg
er helemaal niets voor terug. John Hogg andermaal: ‘Velen zouden heel
wat sympathieker tegenover Radio Caroline en Ronan O’Rahilly staan als ze
niet voor de gek waren gehouden met de Caroline Club. En waarom hebben we
nooit de reden gehoord van het niet terugkeren van de uitzendingen van
Radio Caroline op de 389 meter? Alle voormalige deejays, die op deze
frequentie actief waren, hebben inmiddels elders werk gevonden. Dus wie
houdt wie nu voor de gek? Meneer Archer, wordt het geen tijd dat er
eindelijk eens fris nieuw talent aan boord van de Mi Amigo komt? Denk er
ook om dat met een signaal van 50 kW misschien nog kan worden opgebokst
tegen het enthousiasme, de sensatie en de eerlijkheid van jullie drie
zeezender buren.’
Judge Dread
De ingezonden brief was dus
van rond de kerstdagen 1973 en in een Britse krant te
lezen. Gesproken over kerstdagen, zo rond die tijd werd vanuit
Engeland ook een kerstkaart naar Graham Gill gestuurd, via het
postbusadres van RNI in Hilversum. De afzender was
Judge Dread, die je nog wel herinnert van nummers als
‘Big Six’, ‘Big Seven’ en andere reggaeachtige
songs en destijds ook van een
mooie ‘Big Thank You’ jingle, die Judge Dread voor RNI
maakte.
Spoedig meer uit het Graham Gill archief.
HANS KNOT
Later in het jaar meer nieuws om hoe het boek ‘Way back home, the Graham Gill Story’ is te bestellen.
Nawoord: In de loop van dit jaar komt zijn boek uit dat bij SMC te koop zal zijn.